Osnove seizmičkog planiranja i projektovanja za inženjere arhitekture i građevine

Namera autora je bila da ovom knjigom pruži čitljivo i atraktivno štivo iz oblasti seizmičkog planiranja i projektovanja i to kako za arhitekte koji nemaju širu tehničku podlogu iz oblasti zemljotresnog inženjerstva i seizmologije, tako i za građevinske inženjere kao uvodno štivo neophodno za eventualno kasniju detaljniju primjenu u projektovanju i proračunu seizmički otpornih objekata. Na ovaj način je napravljen pokušaj popune dela praznine koja evidentno postoji u našoj stručnoj literaturi iz ove oblasti.

Imajući u vidu generalni značaj Eurokodova i njihovo planirano prihvatanje i primenu i u našoj zemlji, kroz čitavu knjigu je napravljena konekcija između pojedinih segmenata seizmičkog projektovanja i odgovarajućih odredbi pravilnika Eurokod 8 koje tretiraju taj dio projektovanja objekata visokogradnje u seizmičkim područjima. Da bi se olakšalo razumevanje izloženog teksta, svuda gde je to bilo moguće dati su kraći računski primeri iz pojedinih oblasti.

Pošto se u vezi sa predmetnom materijom ove knjige danas često postavlja osnovno pitanje: "Zašto je potrebno arhitekti da zna osnove seizmičkog planiranja i projektovanja?" - neophodno je odmah odgovoriti na njega. Iako još uvek nedovoljno potencirana, uloga arhitekte pri seizmičkom planiranju i projektovanju je svakako veoma velika i značajna i ogleda se kroz dva segmenta: pri prostornom i urbanističkom planiranju i pri projektovanju individualnih objekata.

Sva dosadašnja iskustva u planiranju, projektovanju i građenju u seizmički aktivnim područjima, pokazuju da se preventivom protiv štetnog uticaja zemljotresa mora početi već u fazi izrade prostornih i urbanističkih planova. Stradanja ljudi, objekata i infrastrukture su se masovno dešavala u prošlosti kao posledica loše sprovedenog prostornog planiranja. Negativni primjeri, kao što su: građenje objekata na tlu neujednačenog geološkog sastava, na klizištima (prirodnim ili onim koja su postala nestabilna tokom gradnje objekata na njima), zatim na nevezanim nanosima, muljevitom tlu, močvarnim i vodom zasićenim terenima, nemogućnost pristupa ugroženim područjima zbog lošeg rješenja saobraćajnica, sudaranje i rušenje objekata pri dejstvu zemljotresa zbog nedovoljnog rastojanja između njih, oštećenja vodovodne, kanalizacione, plinske i elektro mreže i slično, su samo neki slučajevi koji su se mogli spriječiti dobrim prostornim planiranjem, u okviru kojeg bi se razmatralo i realno postojanje seizmičkog rizika. Kao što se dobrim seizmičkim projektovanjem smanjuje povredljivost same zgrade, tako se i kvalitetnim seizmičkim planiranjem smanjuje povredljivost društva u cjelosti. Prema samoj prirodi stvari uloga arhitekata u ovoj fazi je od presudnog značaja.