Od socijalizma do Evropske unije : ogledi o svakodnevnom životu u jugoistočnoj Evropi

Većina priloga u ovoj knjizi fokusirana je na Bugarsku, balkansku zemlju koja je u međuvremenu već pet godina članica EU. Ti prilozi su delom rezultat zajedničkog istraživanja sa koleginicama i kolegama u istočnoj i jugoistočnoj Evropi, i tiču se - eksplicitno ili implicitno - i drugih postsocijalističkih zemalja. Ova istraživanja su manje usmeren ka "pitoresknim" aspektima narodne kulture, a više ka onim njenim aspektima brze promene koji su vezani za svakodnevni život i probleme koji se tu javljaju. Među te probleme spadaju brzi porast socijalnih i prostornih dispariteta, koji se pokazuju, na primer, u stalno sve većoj diskrepanciji između metropola i napuštenih regiona u unutrašnjosti. Važan aspekt je i to što socijalističko nasleđe i dalje utiče na područje rada: u socijalizmu su svet rada i svet života bili isprepleteni, a ostaci tog socijalističkog nasleđa umanjuju konkuretnost preduzeća u današnjem globalnom društvu. U ovom području, kao i u čitavom socijalnom i političkom životu, štetno deluje i to što je u balkanskim "društvima javnog nepoverenja", kako ih je nazvao Kristijan Đordano, poverenje u institucije veoma slabo, dok je i dalje veoma snažno izraženo lično poverenje u rođake, prijatelje i tako dalje. U Zapadnoj Evropi pravni, privredni i politički sistemi i institucije, kako se žalio Jirgen Habermas, "kolonizuju" svet života, a tome nasuprot u jugoistočnoj Evropi svet života, sa svojim prisnim socijalnim vezama i dominacijom socijalnih mreža, "kolonizuje" sisteme i institucije na kojima je EU zasnovana i čija izgradnja je njen važan politički cilj.

O izboru tekstova i strukturi ovog zbornika odlučila je sadašnja krizna situacija na jugoistoku Evrope. Odabrao sam tekstove o onim temama svakodnevne kulture za koje mislim da su naročito relevantne za razumevanje društva i kulture u ovom regionu.