Logori – II grupa masovnih zločina u Banatu

Elaborat „Logori”, koji se odnosi na II grupu masovnih zločina u Banatu, izradila je Anketna komisija za Banat Pokrajinske Komisije za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača u Vojvodini. Elaborat je izrađen na osnovu nalaza mesnih, opštinskih i okružnih povereništava Komisije, koja su svoje nalaze temeljili na zaplenjenim dokumentima i izjavama očevidaca.

Tekst elaborata je pisan na latiničnoj pisaćoj mašini, jer su ćirilične mašine za vreme rata bile uništene, a mi ga objavljujemo na srpskom ćiriličnom pismu i uz najnužnije intervencije u tekstu, ispravljajući samo očigledne štamparske greške, ne dirajući u suštinu reči i rečenica.

Ovaj elaborat su do sada pročitali samo istražni i sudski organi u posleratnom periodu, kao i retki istraživači Drugog svetskog rata na području srpskog Banata, koji su ga inerpretirali s obzirom na svoju temu istraživanja i samo delimično citirali, tako da je ovo prvo integralno objavljivanje, što je slučaj i sa drugim elaboratima Pokrajinske komisije.
dr Drago Njegovan

„Svi logori u Banatu čine jednu celinu, jer su delo jednog istog sistema, pa i ljudi, koji su uzeli učešća u njegovom stvaranju. Stoga ćemo ih sve proučavati kao jednu organsku celinu.

Prvi logor u Banatu nesumnjivo je pančevačka „Svilara”, koji je osnovan 22. juna 1941. godine. Ovaj dan je bio signal progona kao komunista svakog, koji je bio nesumnjivo neprijateljski raspoložen prema okupatoru i njegovim težnjama. U Petrogradu u isto vreme vrše se masovna hapšenja i koncentracije uhapšenika, ali se ne stvaa poseban logor, kao u Pančevu, nego za tu svrhu služe velike prostorije sudskog zatvora. Uprava nije bila u rukama sudskih organa ni u Petrogradu, nego su policijski organi iznajmili zapravo samo prostorije, dok su oni u celosti upravljali ovim delom zatvora, tek kod „političkih krivaca” nije primenjivan mnogo blaži čovečniji režim sudskog zatvora.

U vremenskom razdoblju od 22. juna 1941. do polovine novembra 1941. godine, kada je ovaj logor raspušten,”