Dnevnici

Pavle Paja Mihajlović (1845–1915), učesnik i svedok burnih događaja koji su potresali Srbiju u drugoj polovini XIX veka, neobična je i upečatljiva ličnost koja je, srećom, u obliku dnevničkih beležaka ostavila značajno svedočanstvo o svojoj epohi. Bio je školski drug, prijatelj i sledbenik Svetozara Markovića, republikanac i “komunac”, pravnik, novinar i prevodilac sa ruskog, jedan od osnivača Radikalne stranke 1881. godine, zbog učešća u Timočkoj buni bio je osuđen na smrt pa pomilovan i osuđen na robiju u okovima u kojima je proveo pet godina i potom bio oslobođen, novinar, mason, visoki državni službenik, senator, savetnik i glavni kontrolor finansija u zemlji, ličnog nesumnjivog moralnog i intelektualnog kredibiliteta. U svojim Dnevnicima, vođenim od zatvorskih dana 1885. godine do smrti, on opisuje događaje i ličnosti svog doba s namerom da ih otrgne od zaborava i spreči njihovo naknadno falsifikovanje, čemu je još za svog života bio svedok. Večito na “protivnoj strani” od glavne struje, Pavle Paja Mihajlović je u svojim Dnevnicima ostavio vanredno zanimljivo svedočanstvo i dragocen izvor za upoznavanje političke istorije Srbije s kraja XIX i početka XX veka.