Dobrovoljno, silom naterano : Jugoistočni Srem sredinom XX veka u dokumetima Istorijskog arhiva Beograd

Ovaj rukopis predstavlja snažno naučno-istraživačko uporište u rasvetljavanju istorijskih procesa koji su, usled ideoloških potreba u bliskoj prošlosti, često bili zamagljeni ili skrajnuti, a ne tako retko i suprotno tumačeni. Međutim, rukopis ne predstavlja odušak zanemranih potreba koji su potreba nekih novi političkih elita, već uravnotežen i odgovoran odgovor svakoj minimalizaciji i intrumentalizaciji događaja o kojima govori. Tragično je, ali i teško oborivo tumačenje da su Srbi iz Srema zarad očuvanja jugoslovenskog jedinstva morali da zataškavaju svoja stradanja jer se nisu uklapala u zvanične državne koncepte. Potiskivana stvarn ost radi zadovoljenja iluzije, ovim rukopisom dobila je svoju značajnu satisfakciju. Utemljen na izvornoj građi, rukopis Snežane Aleksić nas suočava sa zabludama i neprihvatljivim ustupcima o bliskosti i dominaciji kulturne nad šovinističkom ambicijom u odnosima Srba i Hrvata, kao i o ideološkoj diskriminaciji nove komunističke vlasti nakon 1945. godine. I tu je postojao kontinuitet tumačenja u kojem su Srbi bili „remetilački faktor” novog socijalističkog jugoslovenstva koje tone u svojoj utopiji. Što je potonuće bilo dublje, time je bujao proces pobijanja Srpstva… Prof. dr Saša Marković