Stradanje Šapca i Mačve u Velikom ratu : (za vreme prve okupacije 1914)

Razvijajući se i napredujući tokom čitavog 19. veka, Šabac je početak 20. dočekao kao napredna varoš, kako u ekonomskoj tako i u kulturnoj sferi života. Uz novoosnovanu gimnaziju, negovanje pozorišnog života, otvara se i Čitalište, a u njemu i prva muzejska zbirka.zbog blizine granice, Šabac postaje jedan od glavnih trgovačkih i izvozničkih centara Srbije. Svi ovi elementi, od Šapca će, kako kaže nemački putopisac Feliks Kanic, načiniti Mali Pariz. Ono što stanovnici Šapca nisu mogli predvideti jeste tragedija koju će grad preživeti u toku Velikog rata i od Malog Pariza postati Srpski Verden. Život uz granicu, kao najveća dotadašnja prednost, u ratu će postati najveća mana.

U nedelju, 9. avgusta iznad Šapca će se pojaviti prvi neprijateljski avion, a već 12. avgusta, u ranu zoru, austrijske trupe Šezdeset druge brigade Četvrtog korpusa Druge armije, pod komandom general-majora Danija fon Đarmata, počeće prelaziti Savu kod drenovačke ade i u centar grada stići već u podne.

Istovremeno počinje i povlačenje vojske i civilnog stanovništva, a oni koji su u Šapcu ostali, uzalud su kroz prozore izbacili bele barjake jer će se ubrzo pokazati genocidni karakter namera austrougarske, koja je želela ne samo poraz, već i i ekonomsko i demografsko uništenje. Ovo je naročito uočljivo u periodu prve okupacije Mačve i Šapca.

Odmah po zauzimanju grada počeće hapšenja, maltretiranja, silovanja i ubijanja civilnog stanovništva. Po jedan mitraljez postavljen je na svakoj raskrsnici, a u centru čak četiri. Svojevrsni simbol stradanja Šapčana postaće saborni hram Svetih apostola Petra i Pavla u kojima su stanovnici držani tri dana bez vode i hrane na avgustovskoj vrelini.