Berlinski zapisi iz dva svetska rata

O dijaspori sa ovih prostora, do odlaska velikog gastarbajterskog talasa šezdesetih godina XX veka, postoji malo saznanja. Zapisi šeširdžijskog radnika Koste Sofronijevića nam otkrivaju da je srpska i uopšte južnoslovenska emigracija u Berlinu bila relativno brojna još pre Prvog svetskog rata. Nije se radilo samo o fizičkim radnicima, već i o kvalifikovanim zanatlijama koje su često imale sopstvene radnje, kafedžijama, pa i ponekom vlasniku fabrike. Zapaža se još jedna pojava koju smo obično skloni da vezujemo za novije vreme – mešani brakovi sa Nemicama. Kostini zapisi o Prvom svetskom ratu sadrže prikaz života jednog „neprijateljskog stranca“ među Nemcima tokom Velikog rata i potonje revolucije i pružaju odličan uvid u ponašanje i razmišljanje kako običnih ljudi tako i predstavnika vlasti. Za period Drugog svetskog rata autor nam je ostavio plastičnu sliku velegrada pod bombama koje uništavaju cele gradske četvrti.