Poetika prevođenja za decu : o nekim osobinama prevoda književnosti za decu u periodu druge Jugoslavije

Monografija Tijane Tropin Poetika prevođenja za decu. O nekim osobinama prevoda književnosti za decu u periodu druge Jugoslavije posvećena je izuzetno važnom, a kod nas nedovoljno izučavanom fenomenu, i to sa stanovišta koje otkriva kulturološki, književno-estetski, ideološki i razvojni aspekt prevođenja za decu, ali i prevođenja uopšte.

U analizi, prednost je data klasicima književnosti za decu, kako u originalu tako i u prevodu, dakle onim prevedenim delima koja su, recimo, postala deo školske lektire i doživela široku recepciju, poput Srca Edmonda de Amičisa, Alise u zemlji čuda i Alise u Zemlji iza ogledala Luisa Kerola, Izistinskih priča i Knjige o džungli Radjarda Kiplinga, Hajdi Johane Špiri i Srećnog princa i Sebičnog diva Oskara Vajlda.

Komparativna analiza, temeljno poznavanje savremenih teorija prevođenja i, naročito, radova posvećenih prevođenju književnosti za decu (Z. Šavit, E. O’Saliven, R. Ojtinen, Dž. Lejti) povezani s nužnim zahvatanjem u savremene studije kulture, omogućili su autorki da slojevito i temeljno, u relevantnom socioistorijskom kontekstu, osvetli prevođenje i recepciju dela namenjenih deci, kako s književnoteorijskog tako i s ideološkog stanovišta.

Posebnu pažnju Tijana Tropin posvećuje sistematizovanju promena koje su na različite načine (izborom dela – njegovim ideološki motivisanim nametanjem ili odbacivanjem – cenzurom, uredničkim intervencijama...) unošene u prevode. Ona tako izdvaja lokalizaciju / posrbljavanje; jezičko i sadržinsko pojednostavljivanje; i nemogućnost doslovnog prenošenja smisla originala. Cenzurisanje ona izdvaja kao temeljnu karakteristiku prevoda objavljivanih u socijalističkom periodu, dok su „drugi vidovi intervencija na tekstu postali mnogo svedeniji“. Cenzura tako „određuje granice, isključuje tekstove iz okvira kanona, dakle funkcioniše kao međa i naličje formiranog kanona“.

Dragocena monografija Tijane Tropin ocrtava poetiku prevođenja za decu i njen istorijski razvoj, ali, istovremeno, ukazuje i na bitno menjanje konstrukta detinjstva u srpskoj kulturi i na nezasluženo zanemarene, a izuzetno značajne segmente razvoja književnosti za decu. Po izboru i obuhvatu građe, istraživačkom postupku i zaključcima ova knjiga predstavlja značajan doprinos i nauci o književnosti i translatologiji.