Profesionalni identitet nastavnika i samoprocena kvaliteta rada

Problem profesionalnog identiteta sve više zauzima centralno mesto u istraživanjima obrazovanja. Teorijska analiza pokazuje da je profesionalni identitet opravdano proučavati kao interakcijski fenomen, jer se samo u međuzavisnom odnošenju ličnosti može postići identifikacija. Savremena pozicija nastavnika, uloge i funkcije koje ostvaruje, kontekstualna složenost koju karakteriše okruženje u kojem realizuje svoju bremenitost, sve su to okolnosti i zadaci koji se ne mogu ostvariti bez razvijanja profesionalnog identiteta.

Za razliku od profesionalnog identiteta, koji ima holistički karakter, kvalitet rada nastavnika je specifično pitanje manifestnih oblika nastavne prakse. Operacionalizacija ove istraživačke varijable izvršena je preko definisanih kriterijuma kvaliteta.

U empirijskom delu istraživanja ispitivani su stavovi nastavnika o strukturi, formiranju i razvijanju profesionalnog identiteta. Faktorskom analizom prvog i drugog reda, dobijena je sedmofaktorska interpretabilna struktura profesionalnog identiteta, koju čine faktori: nastavna praksa, razvoj učenika, škola i profesija, lični razvoj, zadovoljstvo profesijom, posvećenost ulozi i anticipacija uloga. Faktorskom analizom je dobijena sedmofaktorska struktura kvaliteta rada nastavnika: refleksivnost, ekstrinzični razvoj, intrinzični razvoj, autonomij, odgovornost, kreativnost i saradnja nastavnika.

Kanoničkom korelacionom analizom dobijeni su statistički značajni koeficijenti kanoničkih korelacija profesionalnog identiteta i kvaliteta rada nastavnika, što govori o međuzavisnosti i pozitivnoj povezanost profesionalnog identiteta i kvaliteta rada nastavnika.

Ključne reči: profesionalni identitet, kvalitet rada, nastavnik, profesionalna znanja nastavnika, kreativnost.