Spartanke

Svojom studijom Spartanke američka istoričarka Sara Pomeroj napravila je malu revoluciju u razumevanju položaja žena u staroj Grčkoj. Ne samo, dakle, što se, prema njenom mišljenju, ne može govoriti o „antičkoj ženi" – dakle ne može se uopštavati na takav način da se govori o „ženi kao takvoj" jer žene u Atini i žene u Sparti, recimo, nisu zauzimale isti položaj, niti su imale ista prava, kao što nije isto govoriti o imućnoj ženi i siromašnoj ženi kojem god poretku da su pripadale – već se mesto Spartanki u spartanskom poretku pokazuje gotovo šokantnim s obzirom na naše predrasude, ali i s obzirom na sve ono što znamo o spartanskom vojničkom ustrojstvu. Neće nas, naravno, začuditi to da su i žene bile obučavane u vojničkom duhu, te da su i same imale važnu ulogu u spartanskoj ratnoj mašini, ali ono što izaziva šok jeste stepen slobode koje su, u mnogom pogledu, uživale Spartanke i koji je bio znatno veći nego u drugim grčkim državama, računajući i Atinu. Ispostavlja se da su Spartanke spadale među najslobodnije žene antičkog doba, kako u odnosu na dominantni položaj muškarca u političkom ustrojstvu, tako i na ekonomska prava. Razume se da je bilo značajnih ograničenja, ponekad i tragičnih epizoda u dugom periodu postojanja Sparte, ali se uvek iznova događalo da spartanska racionalnost odnese prevagu nad tradicijom ugnjetavanja žena, te su Spartanke uspevale da zauzmu značajno mesto ne samo u privatnoj, već i u javnoj sferi. Minuociozno napisana studija Sare Pomeroj oslanja se na bogatu građu o antičkom svetu, ali i na samosvojnim i hrabrim zaključcima ove slavne istoričarke.