Staroevropski jezik i pismo Etruraca

Iz predgovora:

Kad smo 19. oktobra 1995. godine u stanu i u Bilbijinom institutu u Čikagu gospođa Miroslava Petrović i ja primili od gospođe Elene Bilbije po jedan primerak knjiga “The mummy of Zagreb and other Etruscan, Lydian and Lycian written monument” i “Staroevropski jezik i pismo Etruraca”, sa potpisom Elena Bilbija 10. 19. 1995, bili smo istinski obradovani i zahvalni i dugo smo razgovarali o značaju i vrednosti knjiga, čija su izdanja sa potpisom Sventon S.Bilbija, štampane 1984 i 1989 godine. Tom prilikom je gospođa Elena Bilbija dala autorska prava na objavljivanje obe studije izdavačkoj kući “Miroslav”.

Na istoj strani na kojoj je Elena Bilbija stavila svoj potpis, zapazili smo i napomenu koja je na engleskom glasila: To the memory of mu parents Simeon and Bojana Bilbija born Petrovich, Dobroselo, Lika, Yugoslavia (Za uspomenu na moje roditelje Simeona i Bojanu Bilbija, rođenu Petrović, Dobroselo, Lika, Jugoslavija).

Kao što je poznato, navedena Bilbijina dela štampana su u Institutu za etrurske studije, Čikago, Ilinois pod naslovom Staroevropski jezik i pismo Etruraca. Pod tim naslovom u Glavi I kao sadržaj priloženi su ovi naslovi: Lepenski Vir, Civilizacija Podunavlja, Širenje iz Podunavlja, Naseljavanje Italije, Naseljavanje Male Azije, Egzodus iz Male Azije, dok su u Glavi II dati ovi naslovi: Etrurija i Etrurci, Liđani i Latini, Poreklo imena Etrurci, Rašani i Tirenci. Glava III sadrži naslove kao što su: Kritsko poreklo alfabeta, Srbica, Poreklo ćirilice, Renesansa slovenske pismenosti, Grčki alfabet i etrurska slova, Problem i metod istraživanja, Osobine etrurskog pisma i jezika, Neke napomene o pismu runa, Napomene za slovnu i glasovnu tablicu. U Glavi IV sadržaj je dat pod naslovom Nacrti i prikazi. U Glavi V date su uporedne tablice, a u Glavi VI prikazani su originalni etrurski, lidijski i likijski tekstovi - analiza i tumačenja. Najzad, Glava VII sadrži Rečnik staroevropskog jezika i bibliografiju.

Kad je završio sa odeljkom Staroevropski jezik i pismo Etruraca Bilbija je prešao na veoma zanimljiv sadržaj pod naslovom Predgovor srpskom izdanju i tu je odmah objasnio da ovaj rad objavljuje “na srpskom jeziku i pismu ćirilici zbog toga, što mi je srpska azbučna ćirilica poslužila da pravilno pročitamo etrurske, lidijske i likijske tekstove njihovih pisanih spomenika, i na iste do potpunog razumevanja protumačio na srpskom jeziku”.

Tu sad Bilbija daje jedno neobično zanimljivo objašnjenje: “Jezik kojim govore Srbi, Hrvati i Slovenci”, kaže on, “bio je isti onaj jezik kojim su govorila rašanska plemena u Italiji koja su ostavila taj jezik zabeležen u svojim pisanim spomenicima u kojima se između sebe zovu Rasi i Rašani, a ne Etrurci, kako su ih Rimljani prozvali kao što su rašanska plemena, koja su živela u današnjoj Sloveniji, Istri, Hrvatskoj i Srbiji, prozvali se Ilirima”. Uz ovu napomenu Bilbija dodaje i ovu primedbu: “Rašanski bukvar i čitanka, čija su slova salita u bronzu pre tri hiljade godina u oblastima padovanske Venecije, isti je jezik kojim danas govore Srbi, Hrvati i Slovenci”.

Na ovo Bilbija dodaje i ovu napomenu: “Stoga po- red Srba, Hrvati i Slovenci mogu na isti način čita- ti i razumeti etrurske, lidijske i likijske pisane spomenike, samo ako se budu služili ćiriličnim slovima koja su pored etrurskog pisma i pisma runa, došla na evropsko tlo iz srbičkih kulturnih centara u Maloj Aziji gde se oblikovalo slovno pismo koje je poteklo iz kritskih slikopisnih znakova”.