Hromi

O „južno osentanom pripovedaštvu“ pisalo se i govorilo često povodom Bore Stankovića i Stevana Sremca, kojima se, novijim odobom, priključuju Saša Hadži Tančić i Dejan Stojiljković, ali je uvek ostajala primetna nedorečenost kako u definisanju pojma, tako i u pogledu prostorno-vremenskog okvira, u književnoistorijskom smislu, u kojem se autorsko pripovedanje kristališe i razvija ne samo kao prozni rod i magistralni književni pravac nego i kao lokalna potpora jednoj od „carskih oblasti“ na proznoj mapi srpske kulture, u najširem identitetskom značenju.

Spremnost za „učitavanje“ Suve planine i Zaplanja, kao književno osenjenog predela, poiskava se i od onih čitalaca koji baš i ne mare za književnu geografiju, podrazumevajući i slabu upućenost preovlađujuće većine savremenih čitalaca u pitanja književnog srodništva na prvi pogled nesrodnih pisaca i njihovih narativa. Stiče se čvrst utisak da magnetna igla na književnom kompasu Vladimira Vučkovića smiruje svoje potitravanje upravo ponad Zaplanja, bajkovitog predela oko Suve planine, uspostavljajući novu književnu oblast, omeđenu Vučkovićevim uvidima sa zavičajnih osmatračnica, čemu daje sledstva i kratak roman Hromi, povest o ubijenoj duši čije se isijavanje rasprostire po čitavom svetu, koji, kao Svet, u sopstvenu senku kanda zalazi. Razumevajući Zaplanjske priče (2019) istog autora kao leglo budućih romana, napominjemo da između Vučkovićevog književnog zavičaja i čitalačke spremnosti na novo, nesvakidašnje čitalačko putovanje nema „daljine“ koja bi takvu „turu“ obeshrabrivala i odlagala. Nema ni očekivane „jezičke udaljenosti“ koja bi poiskavala upotrebu rečnika manje poznatih reči i izraza. Lokalnu boju Vučković postiže jezikom koji je u živoj upotrebi.
O Vidovdanu, u Lajkovcu, 2021. godine
Radovan Beli Marković