Ана Каренина, том 2

Во една неодамнешна анкета спроведена меѓу 125-те најголеми автори на денешницата, „Ана Каренина“ е изгласана за најдобрата книга на сите времиња. Највисокото достигнување на реалистичката проза, таа е „врвниот роман“ во очите на Вилијам Фокнер, „безгрешно уметничко дело“ за Достоевски и, дури и повеќе, „фрагмент од самиот живот“ според Метју Арнолд.

Исклучително вешто и со неговата препознатлива способност да остави впечаток на рутинираност, низ повеќе од илјада страници, Толстој вмрежува широк спектар ликови преку кои се обидува да го истражи односот меѓу љубовта и конвенциите, меѓу лицемерството и верноста, меѓу страста и приврзаноста. Паралелно прикажувајќи три сосема различни брака (оној на Ана и грофот Каренин, бракот на Левин и Кити и бракот на Стива и Доли) и вонбрачната врска на Ана Каренина и Вронски, Толстој во романот ги испреплетува и прашањата за христијанството, политиката, класното уредување во Русија, војната, индивидуалното и колективното живеење, и, конечно, прашањето на самиот живот и смртта.

Ретроспективно сецирана, „безгрешната магија на Толстоевиот стил“ – како што ја опишува Владимир Набоков – во „Ана Каренина“ ги трансцендира ограничувањата на книжевниот XIX век: внатрешниот монолог на насловната хероина со кој кулминира романот ги отвора вратите за една сосема нова литература, што ќе ја растури пепелта на стабилниот омнипрезентен наратор во мистичните и опскурни одаи на индивидуалната свест.