Глинениот крал / Добромир Бајчев

Ова не е многу гласно спомнуван роман, и покрај тоа што беше номиниран за првата Европска литературна награда „Димитар Димов“. Но, тоа е важна книга, една од ретките што успеваат да погледнат во темната страна на сталинистичката епоха во Бугарија, без да западнат во дидактичност и патетика.

Како наша елегантна верзија на „Шаховска новела“ на Цвајг, книгата на Добромир Бајчев успева да создаде атмосфера на апсолутно разбирање за епохата. Ужасите на Гестапо се заменети со грозната реалност на соц-логорите на смртта. Речиси целото дејство се развива во логорот „Белене“ на островот Персин, концентрирано околу неколку ликови, среде кои се истакнуваат два – докторот логораш Ајранов и советскиот офицер од НКГБ Тархов. Целиот роман е изграден како партија шах во која секој јунак има свој еквивалент меѓу црно-белите фигури. Секоја сижетна линија може да биде опишана со шаховски потег, вклучително и целосното преобразување на Тархов во текот на дејството.

„Глинениот крал“ е многу кинематографска книга. Експресивноста што расте тече според законите на јазикот на киното – на пулсации, точно направени во психолошки ритам на перцепцијата. Родено како киносценарио, направено од режисер, текстот се трансформирал во богата литература, што има влезено во длабочини кои се тешко совладливи за филм. Дури и е изненадувачки што ова е роман-првенец, а умешноста на Бајчев да го искористи литературниот арсенал и нијансите на јазикот е зачудувачка.
Силвија Недкова

Глинениот крал / Добромир Бајчев ; превод од бугарски Душко Крстевски