Jezik i društvena istorija; Protiv Vuka

Dve knjige Miroslava Jovanovića (1962–2014), počivšeg profesora Savremene istorije na Filozofskom fakultetu u Beogradu: Jezik i društvena istorija. Društveno-istorijski koreni polemike o srpskom književnom jeziku (2002) i hrestomatija Protiv Vuka (2004) Polemika o srpskom književnom jeziku, vođena tokom prve polovine XIX veka, predstavlja jedan od centralnih događaja srpske kulturne istorije modernog doba. Za to postoje najmanje tri razloga. Prvo, presudno je uticala na formiranje savremenog srpskog kulturnog nasleđa. Potom, njeni rezultati bitno su odredili kasniji društveni odnos prema dotadašnjim srpskim kulturnim tradicijama. Najzad, njeni rezultati su na specifičan način uneli snažan diskontinuitet u razvoj moderne srpske kulture i savremenu percepciju kulturnih i umetničkih tradicija.

Uprkos činjenici da nosi prilično transparentan naslov „... protiv Vuka“ - ovo nije knjiga o, ali ni protiv, Vuka Karadžića. Reč je zapravo o knjizi posvećenoj našem mentalitetu, preciznije o jednoj specifičnoj crti mentaliteta sklonog da olako odbacuje i prepušta društvenom zaboravu neke od važnih delatnika i segmenata vlastite prošlosti. U konkretnom slučaju, radi se o hrestomatiji kojom su obuhvaćeni radovi srpskih intelektualaca koji su u XIX veku, tokom velike rasprave o srpskom jeziku, bili oponenti Vuka Karadžića.